به گزارش روابط عمومی موسسه، دوره آموزشی ضمن خدمت با عنوان «آشنایی با روشهاي تکثیر انبوه و کنترل کیفی زنبورهاي تریکوگراما و براکون(آشنایی با روش هاي کنترل کیفی زنبور تریکوگراما)» توسط دکتر جلال شیرازی ، عضو هیات علمی بخش تحقیقات کنترل بیولوژیک موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور در روز شنبه 20 اسفند سال جاری تدریس شد. این دوره توسط اداره آموزش و ترویج موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور به صورت ویدئو کنفرانس با حضور اعضای هیات علمی ستادی و مراکز استانی، محققین، کارشناسان حوزه کشاورزی و ترویج در سطح ملی برگزار گردید.
"....Mr. Enock exhibited and described at some length the ege-parasite Trichogramma evanescens, which was only ½ mm. in length. He stated that he had made some 180 drawings of the various details of its history and structure, and called attention to the economic benefit of his observations if the farming of these minute creatures was carried out on a large scale-—Hy. J. Turner, Hon. Teport Sec.’’ (Enock, 1895. Remarks on Trichogramma euanescens Westw. recorded by the Secretary of the South London Entomol. and Nat. Hist. Society. The Entomologists. 28: 283)
«...آقای ِایناُک در مورد زنبور Trichogramma evanescens، پارازیت مرحله تخم آفات با جثه نیم میلیمتری توضیحاتی داد. او گفت تا کنون 180 شکل مختلف از جزئیات ظاهری و زیستی این زنبور ترسیم کرده و در ادامه اهمیت اقتصادی پرورش آن را برای حاضران خاطر نشان کرد. (صورتجلسه 12 سپتامبر 1895 انجمن سلطنتی حشره شناسی و تاریخ طبیعی جنوب لندن، نویسنده صورتجلسه: دبیر انجمن عالیجناب Hy. J. Turner).
نوشته بالا اولین سند موجود در مورد پیشنهاد تولید انبوه و کاربرد زنبور Trichogramma برای کنترل بیولوژیک آفات است. این زنبورها حدود 150 سال قبل با گونه تیپ Trichogramma evanescens Westwood 1833 شناسایی و معرفی شدند. در اوایل قرن بیستم و با افزایش دانش کنترل بیولوژیک آفات، کاربرد این دشمن طبیعی برای کنترل آفات میسر و روش کامل تولید انبوه آن روی میزبانهای آزمایشگاهی توسط فلاندرز (1930-1926) منتشر شد. در همان ابتدای برنامههای تولید انبوه و رهاسازی زنبور تریکوگراما، زمزمههای توجه جدی به کیفیت برنامههای کنترل بیولوژیک با استفاده از این دشمن طبیعی از محققین دلسوزی همچون اسمیت و فلاندرز (1931) به گوش رسید:
Unless a conservative attitude is maintained biological control can easily become quackery. Some of the work with Trichogramma seems to be tending in this direction. It is pointed out that the control of pests by the use of Trichogramma is a complicated problem, and until this is fully appreciated there is little prospect of sound conclusions being reached as to its practical value. (Smith and Flanders, 1931)
«اگر ملاحظات اساسی و دیدگاه اصولی در نظر گرفته نشود، کنترل بیولوژیک بهآسانی اهمیت و اثربخشی خود را از دست میدهد. متاسفانه، برخی برنامههای کنترل بیولوژیک با استفاده از زنبور تریکوگراما در چنین مسیری قرار دارند. خاطر نشان میکنم که کنترل بیولوژیک آفات با کاربرد زنبور تریکوگراما مسئله بسیار پیچیدهای است و تا ابعاد آن بخوبی روشن نشود، امید زیادی به نتایج قاطع در عمل وجود ندارد (اسمت و فلاندرز (1931).» پیشنهاد میشود همه علاقهمندان به کنترل بیولوژیک این مقاله را مطالعه کنند.فراگیر شدن صنعت تولید حشرات منجر به لزوم توجه به كنترل كيفيت در روند تولید انبوه حشرات شد تا شعار «استفاده از عوامل بيولوژيك با کیفیت؛ متضمن موفقیت برنامههای کنترل بیولوژیک» محقق شود. هدف برنامه كنترل كيفيت در سامانه تولید انبوه حشرات، بررسی و اطمينان از حفظ كيفيت كلي عامل زنده در فرآیند تولید است. ویژگیهای زیستی مختلفی بهعنوان شاخصهای كيفيت در نظر گرفته شدهاند. در زنبور تریکوگراما اين ویژگیها شامل باروری، قدرت جستجو، طول عمر، نرخ ظهور و غیره است. به طور کلی هر ویژگی مورد نظر بايد قابلیت كمي داشته و مرتبط با کارایی زنبور باشد. برخی نمایههای ظاهری مثل اندازه بدن و طول ران یا ساق نیز مورد توجه قرار گرفتهاند.
با توجه به سوابق، کارگروه «کنترل کیفیت در تولید انبوه بندپایان» تحت هدایت سازمان جهانی کنترل بیولوژیک در سال 1982 تشکیل شد و اولین دستورالعمل کنترل کیفیت زنبور Trichogramma evanescens به طور مشترک با گونه T. minutum در سال 1991 تهیه شد. این دستور العمل به تدریج از سال 1992 ضمن تکمیل برای گونه دیگر (T. brassicae) برای ارزیابی تولیدات شرکتهای اروپایی بر اساس اندازهگیری صفاتی مثل باروری، نسبت جنسی، نرخ خروج، طول عمر، پذیرش آفت هدف و موارد دیگر برای زنبور مادری و زنبور تولید شده بهخدمت گرفته شد. آخرین دستورالعمل برای سه گونه زنبور تریکوگراما با اصلاحاتی روی روشهای ارزیابی و استانداردهای برای سه گونه T. brassicae ، T. cacoeciae و T. dedrolimi توسط ون لنترن و همکاران (2003) منتشر شد.
در ایران موضوع کنترل کیفیت در تولید انبوه عوامل کنترل بیولوژیک توسط شیرازی (1373) با ارایه یک سمینار دانشجویی شروع شد و اولین دستورالعمل در سال 1378 توسط بخش تحقیقات کنترل بیولوژیک منتشر شد. این دستورالعمل برای زنبور T. brassicae، میزبانهای آزمایشگاهی آن، بسته بندی و آزمونها و استاندارهای مربوط همراه با استاندارهای تعدادی دیگر از عوامل در سال 1383 توسط بخش تحقیقات کنترل بیولوژیک تهیه و به طور رسمی به سازمان حفظ نباتات و سایر نهادهای مرتبط ارسال شده و ملاک عمل در ارزیابیهای کنترل کیفیت دشمنان طبیعی در برنامههای ملی کنترل بیولوژیک است. ساماندهی برنامههای مدیریت آفات و توسعه کنترل بیولوژیک اثربخش در کشور منوط به فراهم کردن زیرساخت محکمی به نام «کارگروه / سامانه کنترل کیفیت عوامل کنترل بیولوژیک» است. تا آن زمان باید تحقیقات کافی در زمینه توسعه روشهای آزمون و تببین استانداردها صورت گیرد.
ايجاد شده توسط محبوبه افضل وطن در تاريخ 1401/12/22