به گزارش روابط عمومی موسسه، دوره آموزشی ضمن خدمت با عنوان« بیماریهای ویروسی گیاهی(3) کرینی ویروس های عامل زردی کدوییان در مزارع و گلخانه های کشور و روش های مدیریت آنها » توسط دکتر طیبه کشاورز ، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی بخش ویروس شناسی در روز شنبه اول بهمن  سال‌جاری تدریس شد. این دوره توسط اداره آموزش و ترویج موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور به صورت ویدئو کنفرانس با حضور اعضای هیات علمی ستادی و مراکز استانی، محققین، کارشناسان حوزه کشاورزی و ترویج در سطح ملی برگزار گردید.

ويروس‌هاي گياهي از مهـ‌‌م ترين عوامل ايجاد خسارت و کـاهش ميزان محصـولات کدوئيان در بسيــاري از کشــورهاي دنيا به شـمار مي آيـند. تا كنون بيش از 70 ویروس از کدوئیان شناسایی و گزارش شده اند كه از بين آنها تعداد 20 ويروس باعث خسارت شدید و كاهش ميـزان محصول در بسياري از مناطـق كشت كــدوئيان مي شوند.  تعدادی از آن‌ها، ویروس‌هایی هستند که به‌طور ناگهانی و در مدت زمان کوتاه به دنبال افزايش سريع جمعيت  ناقلين شان در دنیا گسترش و انتشار یافته‌اند. نمونه بارز اين گروه از ويروس ها ویروس‌های قابل انتقال با سفيد بالك  می‌باشند که غالبا" منجر به بروز نشانه هاي زردي در سطوح وسيعي از مزارع کدوئيان مي شوند و آلودگی به آن‌ها هم چنان در نقاط مختلف دنیا بطور گسترده و پيوسته در حال افزايش مي باشد. دو کراینی‌ویروس قابل انتقال با سفید بالک ویروس کوتولگی زرد کدوییان( Cucurbit yellow stunting disorder virus) و ویروس زردی کلروتیک کدوییان (Cucurbit chlorotic yellows virus) از عوامل ایجاد کننده زردی در کدوییان هستند. در اثر آلودگي گياهان تيره كدو (Cucurbitaceae) به این ویروس‌ها، تعداد، وزن و اندازه ميوه شديداً كاهش يافته و كيفيت و كميت آن تحت تاثير قرار مي‌گیرد. کاهش محصولی به ميزان 30 تا 50 درصد در اثر آلودگی به اين ویروس‌ها گزارش شــده اســت. ويروس كوتولگي زرد كدوئيان اولين بار در سال ‌1990 در امارات متحده عربي  شناسايي شد. مناطق انتشار اين ويروس تکزاس و مکزیکو ، آفريقا ،لبنـان ،  عـربستـان سعـودي و اسرائيل، اردن و تركيه ، مراكش، پـرتغال، فرانسه، ایران ، تونس ، کالیفرنیا و آریزونا ، مکزیک  و چین می‌باشد. ویروس زردی کلروتیک کدوییان از چین، تایوان، سودان ، لبنان ، ايران ، يونان  و عربستان سعودي  گزارش شده است. هر دو ویروس با بيوتيپ Q و  B سفید بالک (B. tabaci) با کارایی بالا منتقل مي‌شوند. با اینحال انتقال ویروس کوتولگی زرد کدوییان  به ميزان كمتري با بيوتيپ A نيز صورت مي‌گيرد. این ویروس‌ها قابليت انتقال با سفيد‌بالك گلخانه يعني Trialeurodes vaporariorum را نـدارند و مانند ساير كريني ويروس ها از طريق مكانيكي قابل انتقال نمي باشد. با توجه به انتقال این ویروس ها با سفید بالک ، کنترل سفید بالک ناقل ویروس ها با استفاده از روغن ها، حشره كش ها، عوامل بیولوژیک و استفاده از پلاستیک های فراری دهنده و یا ممانعت کننده از فعالیت سفید بالک ها ناقل با هدف جلوگیری از رسیدن آنها به گیاه هدف یکی از روش های مهم مدیریت این ویروس می باشد. استفاده از ارقام مقاوم یا متحمل یکی دیگر از روش‌های کنترل این ویروس‌ها می‌باشد. اقدامات زراعی از قبیل حذف بقایای گیاهی آلوده جهت محدود کردن منابع ویروسی در نزدیک مزارع و گلخانه های کشت کدوییان ، استفاده از مواد گیاهی عاری از آلودگی، تنظیم تاریخ کشت، عدم کشت محصولات میزبان ویروس و ناقل بصورت همپوشان از موارد مهم کنترل بیماری‌های ناشی از این گروه از ویروس‌ها می‌باشد.