برگزاری سخنرانی علمی-پژوهشی

«مقاومت به قارچکش ها و مدیریت آن»

به گزارش روابط عمومی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سخنرانی علمی- پژوهشی با موضوع «مقاومت به قارچکش ‌ها و مدیریت آن» توسط دکتر عباسعلی روانلو عضو هیات علمی بخش تحقیقات بیماری‌های گیاهی روز سه‌شنبه  2 آذرماه سال جاری به وسیله بخش امور پژوهشی و فناوری موسسه به صورت ویدئو کنفرانس برای اعضای هیات علمی و محققین  موسسه برگزار گردید.

استفاده از مواد شیمیایی و گیاهی مختلف برای مبارزه با بیماریهای گیاهی به زمانهای بسیار قدیم و باستان برمی­گردد. اما کاربرد این مواد به صورت قارچکش دارای قدمت تقربی 300 ساله میباشد که عمدتا به استفاده از مواد تهیه شده بر پایه گوگرد و مس اختصاص یافته است. بعد از انقلاب سبز و در ادامه آن به منظور تامین غذای کافی بشر نیاز به کاهش خسارت ناشی از عوامل بیمارگر گیاهی داشت. در این راستا استفاده از قارچکش ها به طور فزاینده ای از سال 1940 میلادی رایج گردید. مهمترین قارچکش های مورد استفاده شامل دی تیوکارباماتها، هیدروکربنهای آروماتیک، فنتین، تریازین، گوانیدین، نیتروآنیلین ، بنزیمیدازولها، دی کربوکسیمیدها، فنیل آمیدها، بازدارنده های دیمتیلااسیون استرول (DMI)،  فتالونیتریلها و مورفولینها در بازه زمانی 1970-1940 پا به عرصه ظهور گذاشتند و نقش بسار موثر در افزایش محصولات زراعی و باغی در سراسر جهان به ویژه در کشورهای پیشرفته داشتند. به مروز زمان سیاست تولید قارچکش ها تغییر یافت و به سمت تولید قارچکش هایی سوق داده شد که در حجم کمتری استفاده شده و دارای تاثیر انتخابی بر روی عامل بیماریزای مورد هدف بود. علاوه بر این نحوه تاثیر آن نیز کنترل یک یا چند عملیات فیزیولوژیکی محدود (single-site) در بیمارگر بوده است. 

کاربرد مداوم این مواد موجب شد مواردی از عدم تاثیر قارچکش و یا تاثیر کمتر از طرف کشاورزان گزارش گردد. اولین گزارش از مقاومت به قارچکش ها در سال 1960 در گروه هیدروکربنهای آروماتیک نظیر دی­کلران و اتریدیازول اتقاق افتاد، که برای کنترل پوسیدگی میوه های پرتغال در سردخانه ناشی از پنیسیلیوم استفاده میشدند. با افزایش تعداد گزارشها از کاهش حساسیت عوامل بیمارگر نسبت به قارچکش ها  کمیته کاری مقاومت به قارچکش ها با نام اختصاری FRAC (Fungicide Resistance Action Committee) در سال 1981 به پیشنهاد شرکت های بزرگ تولیدکننده قارچکش ها تشکیل گردید. هدف از تشکیل این کمیته به روز کردن و تسریع در گردش اطلاعات در مورد گزارشهای مقاومت و یا کاهش حساسیت به قارچکش ها در سراسر جهان بود و بعدا وظایف دیگری برای آن تعریف گردید. در حال حاضر به عنوان یکی از کمیته های کاری معتبر بین المللی بوده و در 10 نقطه مختلف از جهان دارای دفاتر کاری میباشد.

مقاومت به قارچکش ها به صورت «کاهش حساسیت عامل بیماریزا نسبت به یک قارچکش و توارثی شدن این ویژگی در میان جمعیتهای مختلف همان گونه تعریف میشود». برای ظهور مقاومت در یک گونه، افزایش فشار انتخاب توسط قارچکش ها اتفاق افتاده و جمعیتهای مقاوم و یا دارای حساسیت کم گسترش پیدا می کنند و نهایتا موجب غلبه این جمعیت نسبت به جمعیتهای حساس به قارچکش میگردد. در این حالت گفته می شود که مقاومت در عامل بیماری نسبت به قارچکش اتفاق افتاده است. برای مدیریت مقاومت به قارچکش لازم میباشد که به طور مرتب و منظم پیدایش و ظهور مقاومت در بین جمعیت های بیمارگر رصد شده و برای هر عامل بیمارگر مورد نظر خط پایه مقاومت به قارچکش تعریف شده و بانک اطلاعانی در این زمینه تشکیل شده و دائما به روز گردد. در ادامه میبایست پروتوکلهای نوشته شده بر روی قارچکش ها به طور دقیق رعایت گردد. استفاده از قارچکش ها صرفا بایستی بر اساس داده های ارایه شده در لیست FRAC صورت گیرد و لازم میباشد که تناوب در مصرف قارچکش ها بر مبنای کدهای FRAC مدیریت گردد.